Upadek i odbudowa kultury chrześcijańskiej - John Senior

Dwie książki w jednej: Część pierwsza: Upadek cywilizacji chrześcijańskiej + Część druga: Odrodzenie cywilizacji chrześcijańskiej

Dzieło skupia dwie zasadnicze prace cenionego amerykańskiego naukowca i pisarza, które tyczą się rozpoznania kryzysu duchowego zachodniej cywilizacji, a także przedstawienia konkretnej strategii jej odbudowy. Książka zapoznaje czytelnika zatem z humanistycznym programem zrewaloryzowania cywilizacji chrześcijańskiej i klasycznej edukacji.
Na potrzeby polskiego wydania publikacja łączy w sobie dwie książki, które w innych krajach ukazały się osobno – m.in. we Francji, Hiszpanii, czy Stanach Zjednoczonych – niedługo mają się one ukazać także w Brazylii. Polski wydawca podjął decyzję o udostępnieniu dzieł Johna Seniora w formie jednej książki, ponieważ uznał je za prace wzajemnie się dopełniające. Z jednej strony przedstawiają kryzys Kościoła i cywilizacji, z drugiej zaś proponują konkretny projekt odbudowy. Książki te naturalnie można czytać odrębnie, ale o wiele lepiej jest przeczytać je razem.

Kim był autor książki?

John Senior żył w latach 1923-1999. Był cenionym wykładowcą, wychowawcą i pisarzem pochodzącym ze Stanów Zjednoczonych. Uważany za legendarną i jedną z najważniejszych postaci współczesnego amerykańskiego katolicyzmu. Co ciekawe John Senior początkowo był marksistą, następnie wyznawcą myśli wschodniej, aż w końcu przez niemal 40 lat konserwatywnym rzymskim katolikiem. Jeden z twórców oryginalnego programu nauczania humanistycznego, za którego pomocą i odwołania się do „eksperymentu tradycji” wywołał intensywny ruch duchowy na uniwersytecie, na którym pracował. Kilkaset studentów z własnej woli uczyło się katechizmu, więcej niż dwustu z nich się nawróciło, wielu także przyjęło chrzest, a ponad dwudziestu zostało duszpasterzami lub zakonnikami/zakonnicami w zakonach kontemplacyjnych. W czasie zajęć czytane były znamienite dzieła zachodniej cywilizacji, uczono się języka łacińskiego – także tego żywego oraz recytowano poezję. Zapoznawano się z myślami Platona, Szekspira, Chaucera, czytano takie dzieła jak „Odyseja”, „Pieśń o Rolandzie”, „Eneida”. Nie po to, by następnie poddać je krytyce, lecz dlatego, by podążać w myśl zaleceń św. Benedykta zawartych na początku jego reguły: „Słuchaj, synu, nauk mistrza i nakłoń [ku nim] ucho twego serca”. I wszystko to, aby świat jeszcze lepiej poznać, zgłębić i wreszcie pokochać.

Cisza i modlitwa więcej zdziałają dla odbudowania kultury chrześcijańskiej niż hałaśliwe działanie, a książka ta wiedzie właśnie ku ciszy. Jest to prawdziwe kompendium zasad i praktyk kultury chrześcijańskiej. Równie piękne i rozkoszne jak dzieła Szekspira, tak samo poważne i trzeźwe jak „O naśladowaniu Chrystusa” oraz doskonałe i inspirujące jak pisma świętych.

Andrew Senior

Jest to manifest geniusza nawrócenia kultury. Geniusza wcielonego, to znaczy mędrca, który w samym środku uniwersyteckiej, amerykańskiej nowoczesności zdołał w latach 70. XX wieku zasadzić swoją małą roślinkę odbudowy edukacji klasycznej i cywilizacji chrześcijańskiej: program humanistyki, który ukształtował wielu, a licznych nawrócił. To powinno nas dodatkowo upewniać: John Senior to nie tylko jeden z myślicieli – ale nauczyciel, wychowawca, który uruchomił małą lawinę odrodzenia kultury katolickiej i konwersji religijnych w środowiskach studenckich USA. Głosił, że na Zachodzie stanęliśmy jakby u końca liberalnej arterii kultury zachodniej. Podczas gdy tak wielu wybitnych chrześcijan nadal żywiło złudzenia o możliwości zwykłego naprostowania kultury romantycznej i modernistycznej jako takiej, Senior widział konieczność ponownego nawrócenia się ludzi Zachodu na chrześcijaństwo z pomocą wielkiej tradycji sprzed narzucenia się wyrobu chrześcijańskopodobnego.

Paweł Milcarek