Karol Wojtyła - Jan Paweł II - Miłość i odpowiedzialność

Wykłady lubelskie Karola Wojtyły obejmują cykle wykładów monograficznych wygłoszonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1954-1957. Karol Wojtyła w swoich rozważaniach podejmuje wiele doniosłych dla etyki zagadnień (akt i przeżycie etyczne, dobro i wartość, norma i szczęście), dokonuje ich wnikliwej, rzetelnej analizy odwołując się do głównych pism klasyków etyki.

Tematem książki są zagadnienia etyki seksualnej - stąd jest ona zaadresowana do wszystkich, których te zagadnienia interesują bądź w sposób teoretyczny, bądż też praktyczny. Książka powstała w oparciu o dwa źródła: własne, pośrednie doświadczenie autora, którego dostarcza praca duszpasterska oraz Ewangelia i Nauka Kościoła. 

fragment tekstu:

(...) 
Interpretacja "libidystyczna' 
Wypaczenie w kierunku przesadnego rygoryzmu - w którym odkryliśmy zresztą swoisty przejaw myślenia utylitarystycznego (extrema se tangunt!) - nie jest jednakże na ogół biorąc tak częste jak przeciwne mu wypaczenie, które nazwiemy tutaj "libidystycznym". Nazwa ta nawiązuje do łacińskiego słowa libido (rozkosz płynąca z użycia), którym posłużył się w swojej interpretacji popędu seksualnego Z. Freud. Pomińmy w tym miejscu szersze omówienie freudowskiej psychoanalizy, jego teorii podświadomości. Freud uchodzi za przedstawiciela panseksualizmu, skłonny jest bowiem wszelkie przejawy życia ludzkiego, poczynając już od spotykanych u niemowlęcia, tłumaczyć jako przejawy popędu seksualnego. Wprawdzie tylko niektóre z tych przejawów zwracają się wprost i wyraźnie do przedmiotów i wartości seksualnych, wszystkie jednak zwracają się bodaj pośrednio i niewyraźnie do rozkoszy, libido, a rozkosz ta ma zawsze znaczenie seksualne. Stąd Freud mówi przede wszystkim 
o popędzie do rozkoszy (Libido-trieb), a nie o popędzie seksualnym. W tym miejscu ważne jest właśnie to, że popęd seksualny w jego ujęciu jest zasadniczo popędem do rozkoszy. 
Takie postawienie sprawy jest następstwem partykularystycznego 
i czysto subiektywistycznego widzenia człowieka. W ujęciu tym o istocie popędu seksualnego decyduje to, co stanowi najbardziej wyrazistą i narzucającą się treść ludzkich przeżyć w dziedzinie seksualnej. Treścią taką - zdaniem Freuda - jest właśnie owa rozkosz - libido. Człowiek pogrąża się w niej, kiedy staje się jego udziałem, a dąży do niej, kiedy jej nie przeżywa, jest więc wewnętrznie zdeterminowany do jej szukania. Szuka jej wciąż i poniekąd we wszystkim, co czyni. Ona jest jak gdyby celem pierwszorzędnym popędu seksualnego, a nawet całego życia popędowego w człowieku - celem per se. Przekazywanie życia, prokreacja, jest w tym ujęciu tylko jakimś celem ubocznym - celem per accidens. Cel obiektywny popędu jest więc w tym ujęciu dalszy i jakby nieistotny. Człowiek został zarysowany przez psychoanalizę tylko jako podmiot, a nie jako przedmiot, jeden z przedmiotów obiektywnego świata. (...)





Spis treści:

Wprowadzenie
Wstęp do wydania I
Wstęp do wydania II

OSOBA A POPĘD
Analiza słowa "używać"
Osoba jako podmiot i przedmiot działania
Pierwsze znaczenie słowa "używać"
Drugie znaczenie słowa "używać"
Krytyka utylitaryzmu
Przykazanie miłości a norma personalistyczna

Interpretacja popędu
Instynkt czy popęd?
Popęd seksualny jako właściwość jednostki
Popęd seksualny a istnienie
Interpretacja religijna
Interpretacja rygorystyczna
Interpretacja "libidystyczna"
Uwagi końcowe

OSOBA A MIŁOŚĆ
Analiza metafizyczna miłości
Słowo "miłość"
Miłość jako upodobanie
Miłość jako pożądanie
Miłość jako życzliwość
Problem wzajemności
Od sympatii do przyjaźni
Miłość oblubieńcza

Analiza psychologiczna miłości
Wrażenie i wzruszenie
Analiza zmysłowości
Uczuciowość i miłość uczuciowa
Problem integracji miłości

Analiza etyczna miłości
Przeżycie a cnota
Afirmacja wartości osoby
Przynależność osoby do osoby
Wybór i odpowiedzialność
Zaangażowanie wolności
Problem wychowania miłości

OSOBA A CZYSTOŚĆ
Rehabilitacja czystości
Czystość a resentyment
Pożądliwość ciała
Subiektywizm a egoizm
Struktura grzechu
Pełny sens czystości

Metafizyka wstydu
Zjawisko wstydu seksualnego i jego interpretacja
Prawo absorpcji wstydu przez miłość
Problem bezwstydu

Problematyka wstrzemieźliwości
Opanowanie i obiektywizacja
Czułość a zmysłowość

SPRAWIEDLIWOŚĆ WZGLĘDEM STWÓRCY
Małżeństwo
Monogamia a nierozerwalność
Wartość instytucji
Rozrodczość a rodzicielstwo
Wstrzemięźliwość okresowa. Metoda i interpretacja

Powołanie
Pojęcie "sprawiedliwości względem Stwórcy"
Dziewictwo a dziewiczość
Problem powołania
Ojcostwo i macierzyństwo

SEKSUOLOGIA A ETYKA. Spojrzenie uzupełniające
Uwagi wstępne
Popęd seksualny
Problem małzeństwa i współżycia
Problem świadomego macierzyństwa
Psychopatologia seksualna a styka
Terapia